آشنایی با الگوی هارمونیک گارتلی
عملکرد هر سرمایه‌گذار در بازارهای مالی به تصمیمات او وابسته است. معمولا این تصمیم‌ها می‌توانند سرنوشت مالی فرد را تغییر دهند و سرمایه او را در نوسان‌های بازار، به سمت سود یا زیان راهنمایی کنند. در مسیر سرمایه‌گذاری مستقیم، ابزارهای تحلیلی نقش چشمگیری در بهبود عملکرد افراد داشته‌اند. در میان این ابزارها، الگوی هارمونیک گارتلی، طرفداران زیادی دارد. این الگو که در نظر بسیاری از تحلیل‌گران بازار سرمایه، به عنوان یکی از معتبرترین الگوها در تحلیل تکنیکال به شمار می‌رود، می‌تواند اثر چشمگیری در موفقیت سرمایه‌گذاران داشته باشد. در ادامه این مطلب با الگوی گارتلی آشنا خواهیم شد.
آشنایی با الگوی هارمونیک گارتلی
برای بررسی الگوی هارمونیک گارتلی، بهتر است ابتدا به معرفی ریشه این الگو بپردازیم. لئوناردو فیبوناچی، ریاضی‌دانی که در قرن یازدهم میلادی زندگی می‌کرد، دنباله‌ای ادامه‌دار از اعداد را کشف کرد که به دنباله فیبوناچی معروف شد. این دنباله با اعداد ۰ و ۱ آغاز می‌شود و هر عضو بعدی آن، از مجموع دو عدد قبلی حاصل می‌شود. این دنباله در عناصر مختلف طبیعت و الگوهای متفاوت اتفاقات طبیعی مشاهده شده است. نسبت طلایی فیبوناچی در الگوی رشد درختان، دانه‌های آفتابگردان، لاک حلزون و …. قابل مشاهده است. این دنباله علاوه بر نقش‌های متفاوت در طبیعت، معماری و… در تحلیل تکنیکال هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. ابزارهای مختلفی بر پایه دنباله فیبوناچی در تحلیل تکنیکال در دسترس هستند که می‌توانند فرایند تصمیم‌گیری را برای سرمایه‌گذاران ساده کنند، از جمله:
- فیبوناچی اصلاحی
- فیبوناچی خارجی
- فیبوناچی انبساطی
- فیبوناچی پروژكشن
- فیبوناچی کمان‌‌ها
- فیبوناچی باد‌بزن
- فیبوناچی کانال
دنباله فیبوناچی و نسبت طلایی آن (علاوه بر این ابزارها)، الگوی پرکاربرد دیگری را هم در اختیار سرمایه‌گذاران قرار داده که به الگوی هارمونیک گارتلی معروف است. الگوی گارتلی در سال ۱۹۳۵ و توسط تحلیل‌گری به همین نام کشف شد. این الگو، سری فیبوناچی و اشکال هندسی را با هم ترکیب می‌کند و ساختاری مبتنی بر ۵ نقطه دارد. الگوی گارتلی با توجه به نوع آن، اغلب به شکل W یا M تشکیل می‌شود و با توجه به تفاسیر موجود می‌توان به وسیله آن، در مورد افت یا صعود قیمت تخمین‌هایی داشت. نام‌گذاری این نقاط به ترتیب با حروف D, C, B, A, X انجام می‌شود و حرکت‌های نمودار بین هر یک از این نقاط، به دقت مورد بررسی قرار می‌گیرد.
الگوی هارمونیک گارتلی در انتهای یک روند تشکیل می‌شود و نشانه‌های برگشت روند را به تحلیل‌گران ارائه می‌کند. به طور معمول، الگوی گارتلی را در دو نوع صعودی و نزولی تشخیص و مورد بررسی قرار می‌دهند.
قوانین تشکیل الگوی هارمونیک
تشخیص الگوی گارتلی بر نمودار و نتیجه‌گیری از تشکیل آن، با توجه به قوانین خاصی مورد بررسی قرار می‌گیرد:
- حرکت از نقطه X به نقطه A
حرکت از نقطه X به نقطه A می‌تواند هر حرکتی بر نمودار قیمت در نظر گرفته شود. در مورد این حرکت هیچ شرایط خاصی در الگوی هارمونیک گارتلی وجود ندارد.
- حرکت از نقطه A به نقطه B
حرکت از نقطه A به نقطه B باید حدودا ۸/۶۱ درصد از اندازه حرکت قبلی (یعنی حرکت از نقطه X به نقطه A) باشد. به این معنا که اگر حرکت از نقطه X به نقطه A صعودی باشد، لازم است در حرکت از نقطه A به نقطه B به میزان ۸/۶۱ درصد فیبوناچی بازگشتی نزولی اتفاق بیفتد.
- حرکت از نقطه B به نقطه C
حرکت از نقطه B به نقطه C باید کاملا در خلاف جهت حرکت قبلی (یعنی حرکت از نقطه A به نقطه B) باشد.لازم است که حرکت از نقطه B به نقطه C بین ۲/۳۸ درصد تا ۶/۸۸ درصد از فیبوناچی موج قبلی باشد.
- حرکت از نقطه C به نقطه D
حرکت از نقطه C به نقطه D باید خلاف جهت حرکت از نقطه B به نقطه C باشد. این حرکت در محدوده فیبوناچی ۲/۱۲۷ درصد تا ۸/۱۶۱ درصد از موج قبلی یعنی نقطه B به نقطه C ادامه پیدا می‌کند.
- حرکت از نقطه D به نقطه A
حرکت از نقطه D به نقطه A به عنوان آخرین قانون تشکیل الگوی کارتلی در نظر گرفته می‌شود. این حرکت باید در سطح ۶/۷۸ درصد فیبوناچی موج نقطه A به X باشد.
این قوانین را می‌توانید در شکل زیر مشاهده کنید:
تفسیرهای مربوط به تشکیل الگوی هارمونیک گارتلی با توجه به صعودی یا نزولی بودن آن متفاوت است. در ادامه این مطلب به الگوی گارتلی صعودی و نزولی می‌پردازیم.
الگوی گارتلی صعودی
برای تشخیص الگوی گارتلی صعودی لازم است قوانین ذکرشده را در نظر داشته باشید. در گارتلی صعودی، حرکت از نقطه X به نقطه A که اولین حرکت الگوی گارتلی است باید صعودی باشد. موج بعدی در حرکت از نقطه A به نقطه B نزولی است. سپس حرکت از نقطه B به نقطه C صعودی و در مرحله آخر حرکت از نقطه C به نقطه D نزولی خواهد بود. گارتلی صعودی روی نموداری به شکل حرف M قابل مشاهده است. پس از آخرین حرکت این الگو، قیمت از نقطه D افزایش خواهد یافت.
تشکیل این الگو و ادامه آن با افزایش قیمت را می‌توانید در شکل زیر مشاهده کنید:
الگوی گارتلی نزولی
تشکیل یک الگوی گارتلی نزولی هم دقیقا مانند الگوی صعودی و با پیروی از قوانینی که ذکر کردیم، خواهد بود. در گارتلی نزولی، حرکت از نقطه X به نقطه A که اولین حرکت الگوی گارتلی است باید نزولی باشد. موج بعدی در حرکت از نقطه A به نقطه B صعودی است. سپس حرکت از نقطه B به نقطه C نزولی و در مرحله آخر حرکت از نقطه C به نقطه D صعودی خواهد بود. گارتلی نزولی روی نموداری به شکل حرف W قابل مشاهده است. پس از آخرین حرکت این الگو، قیمت از نقطه D کاهش خواهد یافت.
تشکیل این الگو و ادامه آن با افزایش قیمت را می‌توانید در شکل زیر مشاهده کنید:
نکته‌های مهم در استفاده از الگوی گارتلی
الگوهای هارمونیک یکی از کاربردی‌ترین ابزارهای تحلیل تکنیکال به شمار می‌روند. استفاده از این الگو ریسک معامله را کاهش می‌دهد و احتمال موفقیت و کسب سود از آن را بالا خواهد برد. با این حال بهتر است توجه داشته باشید، در تشکیل هر یک از الگوهای هارمونیک گارتلی، رسیدن به نقطه E نشان‌دهنده اتمام روند (چه نزولی و چه صعودی) نخواهد بود. سرمایه‌گذاران می‌توانند اتمام این روندها را با استفاده از دیگر ابزارهای تحلیلی، تایید یا رد کنند. ترکیب این الگو با دیگر ابزارها روش‌های تحلیلی، اعتبار تفسیرهای مبتنی بر الگوی هارمونیک را افزایش می‌دهد.
در نظر داشته باشید که تشکیل کامل یک الگوی گارتلی در نمودار، نیاز به زمان دارد. به همین دلیل توصیه می‌شود الگوی گارتلی را برای معامله‌های روزانه یا در موقعیت‌های تغییر روند به کار بگیرید و برای اطمینان بیشتر در بازه‌های زمانی کوتاه‌تر از یک روز، از این الگو استفاده نکنید. هر چه بازه زمانی نمودار در زمان تشکیل و تشخیص یکی از الگوهای گارتلی طولانی‌تر باشد (برای مثال روزانه یا هفتگی)، می‌توان اعتبار بیشتری برای آن قائل شد و تفسیر صحیح‌تری از آن داشت. پس از تشخیص الگوی گارتلی، به خصوص تشخیص و محاسبه صحیح نقطه D لازم است ابتدا در مورد تغییر روند نمودار اطمینان پیدا کنید. پس می‌توانید با مشاهده واکنش نمودار قیمت بعد از نقطه D در مورد ورود به سهام تصمیم بگیرید.
الگوی گارتلی و تعیین نقطه ورود و خروج
همان طور که پیش از این هم گفتیم، تشخیص و رسم درست الگوی گارتلی برای وارد شدن یا نشدن به معامله، گامی بسیار مهم به شمار می‌رود. در این تشخیص، پس از رسم نقاط این الگو می‌توانید نسبت‌های فیبوناچی بین آن‌ها را محاسبه و با قوانین مربوط به تشکیل الگوی گارتلی مقایسه کنید. پس از بررسی این نکات می‌توانید قانون آخر یا حرکت از نقطه C به نقطه D را بررسی کنید. اگر این حرکت در ۲/۱۲۷ درصد یا ۸/۱۶۱ درصد از حرکت از نقطه B به نقطه C بود و حرکت نمودار قیمتی پس از نقطه D به سمت بالا بود، این نقطه می‌تواند نقطه محدوده مناسبی برای ورود به معامله باشد. البته این نکته مربوط به تشکیل الگوی گارتلی صعودی است. در الگوی گارتلی نزولی، پس از بررسی همه مواردی که در مرحله قبل ذکر شد، نقطه مناسب برای فروش را می‌توان تشخیص داد.
الگوی گارتلی و تعیین حد ضرر
الگوی گارتلی در کاهش ریسک معاملات هم می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند. این کار با تشخیص حد ضرر معامله امکان‌پذیر است. تعیین حد ضرر می‌تواند سرمایه‌گذاران را از زیان‌های چشمگیر حفظ کند. برای تعیین حد ضرر به وسیله الگوی گارتلی می‌توان از دو قانون استفاده کرد:
- در زمان تشخیص گارتلی صعودی باید حد ضرر را در پایین نقطه D در نظر بگیرید.
- در زمان تشخیص گارتلی نزولی باید حد ضرر را در بالای نقطه D در نظر بگیرید.
با در نظر گرفتن این حد ضررها می‌توانید در صورت نابسامان شدن شرایط بازار، با ضرری کم از معامله خارج شوید.
مزایا و معایب به کارگیری الگوی گارتلی
استفاده از این ابزار مانند هر ابزار دیگری در بازار سرمایه با مزایا و معایبی همراه است. الگوی گارتلی در همه بازارهای مالی با هر تایم فریمی قابل استفاده است. این ابزار با کاهش ریسک معامله می‌تواند زمینه‌ای برای کسب سود بیشتر را فراهم کند. از دیگر مزایای این الگو می‌توان به تشکیل مکرر آن در نمودار اشاره کرد. البته باید در استفاده از این الگو، نکات ذکرشده را در نظر داشته باشید. البته چالش‌هایی که سرمایه‌گذاران در استفاده از الگوی گارتلی با آن مواجه می‌شوند هم نباید از نظر پنهان بماند. این الگو به سادگی قابل شناسایی نیست و رسم آن هم نیاز به رعایت نسبت‌های دقیقی دارد. به علاوه، الگوی گارتلی در یک بازار تثبیت‌شده، عملکرد چندان مناسبی ندارد. پیش از این هم اشاره کردیم که بهتر است نتایج به دست آمده از این الگو را با استفاده از ابزارهای دیگر مورد بررسی قرار داد.
کلام آخر
در میان ابزارهای موجود برای تحلیل بازار، الگوی گارتلی را می‌توان یکی از محبوب‌ترین آن‌ها در میان تحلیل‌گران حرفه‌ای بازار به شمار آورد. الگوی گارتلی در نمودارها به دو نوع نزولی و صعودی قابل مشاهده است. استفاده از این الگو و رسم آن در نمودار، نیاز به رعایت نکات و تشخیص دقیق نسبت‌های فیبوناچی در نظر داشته باشید که هر سرمایه‌گذار می‌تواند برای اطمینان بیشتر از درستی تحلیل خود از الگوی گارتلی، نتایج به دست آمده را با ابزارهای تحلیلی دیگر مجددا بررسی کند. این ابزار در دو حالت صعودی و نزولی تشکیل می‌شود و در بازارهای صعودی و نزولی مورد استفاده قرار می‌گیرد.